Οστεοπόρωση

Η οστεοπόρωση αποτελεί μεταβολική νόσο των οστών, δηλαδή νόσο της μετακίνησης του ασβεστίου από και προς τα οστά. Όπου υπάρχει η λέξη μεταβολισμός υπεισέρχεται η ειδικότητα της ενδοκρινολογίας.

Τα οστά έχουν τρεις βασικές λειτουργίες: 1. Στατική λειτουργία, αντικείμενο της ορθοπεδικής ειδικότητας, που αφορά τη στήριξη του σώματος, την έκφυση και κατάφυση των μυών και την μετακίνηση,  2. Αιμοποιητική λειτουργία, αντικείμενο της ειδικότητας της αιματολογίας, που αφορά το μυελό των οστών, το γνωστό μας ‘μεδούλι’ από όπου παράγονται όλα τα κύτταρα του αίματος , 3. Αποθήκη ασβεστίου, την οποία θα αναλύσουμε παρακάτω.

Γιατί το σώμα έχει προβλέψει να έχει μία τόσο μεγάλη αποθήκη ασβεστίου;

Η απάντηση είναι ότι το ασβέστιο αποτελεί βασικό στοιχείο της λειτουργίας πολλών κυττάρων, μεταξύ των οποίων, αυτών της καρδιάς, του στομάχου και του εντέρου. Όταν η ποσότητα του ασβεστίου στο αίμα μειωθεί, λόγω ανεπαρκούς πρόσληψης με την τροφή ή ανεπάρκειας βιταμίνης D ή κακής απορρόφησης από το γαστρεντερικό μας σύστημα, ή απώλειάς του στα ούρα, οι παραθυρεοειδείς αδένες παράγουν μία ορμόνη, την παραθορμόνη (PTH),η οποία κινητοποιεί το ασβέστιο που φυλάσσεται στα οστά, ώστε να μην υπάρξει πρόβλημα με τα κύτταρα που το χρησιμοποιούν. Εάν η έλλειψη συνεχιστεί, το αποτέλεσμα είναι να αδειάσουν σιγά σιγά τα οστά, εμφανίζοντας οστεοπενία (φτωχά οστά) ή οστεοπόρωση (οστά με τρύπες).

Το αποτέλεσμα είναι να αρχίσουν να εμφανίζονται διάχυτοι πόνοι στα οστά, που οφείλονται σε μικροκατάγματα (σπασίματα) τα οποία δε φαίνονται στις ακτινογραφίες. Σε πιο σοβαρές περιπτώσεις, μία παραμικρή πτώση, μπορεί να οδηγήσει σε κατάγματα ισχίου ή σπονδυλικής στήλης ή καρπού των χεριών. Σε περιπτώσεις απώλειας του ασβεστίου στα ούρα, μπορεί να εμφανιστεί πέτρα στα νεφρά.

Πρέπει να σημειωθεί ότι οστεοπόρωση μπορεί να συμβεί επίσης κατά την εμμηνόπαυση, λόγω μείωσης των ορμονών της γυναίκας (οιστρογόνα) που σηματοδοτείται με τη διακοπή της περιόδου, αλλά και κατά την ανδρόπαυση, περίοδος μείωσης της τεστοστερόνης στον άνδρα, η οποία δύσκολα σηματοδοτείται χρονικά. Τέλος, μπορεί να οφείλεται σε άλλες νόσους ή φαρμακευτικές αγωγές, όπως κορτιζόνη.

Η διαδικασία μετακίνησης του ασβεστίου γίνεται αργά και μπορεί να διαρκέσει μήνες ή και χρόνια ολόκληρα. Αυτός είναι ο λόγος που η εξέταση οστικής πυκνότητας γίνεται συνήθως κάθε ένα με δύο χρόνια.  Μεγάλη σημασία έχει η πρόληψη, με επαρκή πρόσληψη βιταμίνης D και ασβεστίου, κατάλληλη άσκηση, διόρθωση διαταραχών του μεταβολισμού ασβεστίου που δε φαίνονται στις εξετάσεις (λανθάνων υπερπαραθυρεοειδισμός), αλλά και πρώιμων ορμονικών διαταραχών περιόδου ή τεστοστερόνης.

Η ενδοκρινολογία είναι η ειδικότητα της μελέτης των ορμονών και του μεταβολισμού και επομένως  ο ενδοκρινολόγος είναι ο ειδικός για να μελετήσει τη δράση της παραθορμόνης, της μείωσης των οιστρογόνων και της τεστοστερόνης και τη μετακίνηση του ασβεστίου σε αίμα, οστά και ούρα, δηλαδή το μεταβολισμό του ασβεστίου.

Η γιατρός είναι εξειδικευμένη στην οστεοπόρωση και μπορεί να διεξάγει πλήρη διερεύνηση των αιτιών αυτής, να συστήσει στοχευμένη θεραπεία με υπολογισμό κινδύνου κατάγματος, αλλά και να σας πληροφορήσει υπεύθυνα σχετικά με την πρόληψη της νόσου.

• Οστεοπόρωση με παθολογικό κάταγμα

• οστεοπορωτικό συμπιεστικό κάταγμα σπονδύλου
• σφηνοειδής παραμόρφωση σπονδύλου

Μετεμμηνοπαυσιακή οστεοπόρωση με παθολογικό κάταγμα

Οστεοπόρωση μετά από αφαίρεση των ωοθηκών με παθολογικό κάταγμα

Οστεοπόρωση από ακινητοποίηση με παθολογικό κάταγμα

Οστεοπόρωση από μετεγχειρητική δυσαπορρόφηση με παθολογικό κάταγμα

Φαρμακευτική οστεοπόρωση με παθολογικό κάταγμα

Ιδιοπαθής οστεοπόρωση με παθολογικό κάταγμα

Άλλες μορφές οστεοπόρωσης με παθολογικό κάταγμα

Οστεοπόρωση με παθολογικό κάταγμα, μη καθορισμένη

• Οστεοπόρωση χωρίς παθολογικό κάταγμα

Μετεμμηνοπαυσιακή οστεοπόρωση

Οστεοπόρωση μετά από αφαίρεση των ωοθηκών

Οστεοπόρωση από ακινητοποίηση

Οστεοπόρωση από μετεγχειρητική δυσαπορρόφηση

Φαρμακευτική οστεοπόρωση

Ιδιοπαθής οστεοπόρωση

Εντοπισμένη οστεοπόρωση [Lequesne]

Άλλη οστεοπόρωση

Γεροντική οστεοπόρωση

Οστεοπόρωση, μη καθορισμένη

• Οστεοπόρωση σε νοσήματα που ταξινομούνται αλλού

Οστεοπόρωση στο πολλαπλό μυέλωμα

Οστεοπόρωση σε ενδοκρινικές διαταραχές

Οστεοπόρωση σε άλλα νοσήματα που ταξινομούνται αλλού

• Οστεομαλακία και ραχίτιδα

Οστεομαλακία ενηλίκων

οστεομαλακία: • βρεφική και νεανική • η βιταμινο-D-ανθεκτική

νεφρική οστεοδυστροφία

 ραχίτιδα (ενεργή) • όψιμα αποτελέσματα (ενεργού) ραχίτιδας • βιταμινο-D-ανθεκτική ραχίτιδα

Οστεομαλακία της λοχείας

Γεροντική οστεομαλακία

Οστεομαλακία ενηλίκων που οφείλεται σε δυσαπορρόφηση

Οστεομαλακία ενηλίκων από μετεγχειρητική δυσαπορρόφηση

Οστεομαλακία ενηλίκων από δυσθρεψία

Νόσος των οστών από αργίλιο

Άλλη φαρμακευτική οστεομαλακία ενηλίκων

 Άλλη οστεομαλακία ενηλίκων

Οστεομαλακία ενηλίκων, μη καθορισμένη